चल धन्नोऽऽऽऽ ! आज तेरी बसंती की इज्ज्त का सवाल है !!!
‘शोले’ किती वेळा पहिला ? गणती नाही ! किती वेगवेगळ्या प्रकारे त्याचा विचार केला ? मोजदाद नाही ! एक वेळ अशी होती (कदाचित आजही) की संवादाशिवायही असलेला तुकडा काही सेकंद ऐकवला (ध्वनी / पार्श्वसंगीत) तरी मी सीन कुठला ते सांगू शकत असे..
तो शेवटी एक चित्रपट आहे, एक व्यावसायिक चित्रपट आहे .. आत्यंतिक यशस्वी, एक वेगळेच वलय असलेला, पुन्हा न होऊ शकणारा पण तरीही शेवटी एक चित्रपट आहे !
आफ्टर ऑल इट्स अ मूव्ही ! तरीही …
तरीही... एका मोठ्या क्लायमॅक्स ची सुरुवात होताना ..
म्हणजेच बसंती गावाबाहेर वीरुची तळ्याच्या काठी वाट पहाताना गब्बरच्या टोळीतले डाकू तिला गाठतात तेव्हा ..
जेव्ह्या त्यांच्या अभद्र प्रतिमा तळ्याच्या पाण्यात उमटलेल्या दिसून वीरुच्या स्वप्नात रमलेल्या तिला खाडकन जाग येते तेव्हा …
आणि लगबगीने ती तिच्या टांग्याच्या दिशेने पळते तेव्हा ..
आपल्या लाडक्या धन्नो घोडीवर चाबूक चालवून ती तिला साकडं घालते तेव्हा …
टु बी प्रिसाईज,
ती जीवाच्या आकांताने ‘चल धन्नो, आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !’ म्हणते तेव्हा …
तेव्हा… प्रत्येक वेळी ... माझ्या डोळ्यात सटकन पाणी येतं ! हाताच्या मुठी वळल्या जातात .. ‘रौंटे खडे हो गये’ असा काहीतरी अनुभव येतो .. दर वेळी तशाच अंगाला झिणझीण्या येतात आणि मी आर. डी. च्या पार्श्वसंगीतात थडथडणारा पं. सामताप्रसाद यांचा तबला ऐकू लागतो .. श्वास रोखून तो पाठलाग पाहू लागतो !
नाऊ प्लीज ! डोन्ट गेट मी रॉंग ! लाऊड, बटबटीत अतिप्रंसग किंवा हिंसा हे खोटे आहेत, चित्रपटाचा भाग आहेत हे उमजण्याच्या वयानंतर प्रगती करत करत आता मी शांतपणे चॅनल चेंज करुन त्या प्रसंगापासून ‘डिटॅच’ होऊ शकतो ! (आणि ह्याउलट म्हणजे मी(ही) पहायच ते आणि पहायच तेव्हा पहातोच ! हिडीसपणा आणि कल्पना दारिद्र्य नसलेले उन्मादक गाणे किंवा प्रसंग हिंदी चित्रपटाच्या चौकटीचा भाग म्हणून काहिही वावगे न वाटता इतर कुणाहीप्रमाणे एन्जॉय करतोच ! )
तर मग हाही हिरॉईनच्या पाठी गुंड लागणे (आणि बहुतेक वेळा योग्य वेळी हिरो येणे) हा बराचसा 'घिसापिटा'च प्रसंग ना ?
पण मग ह्याच प्रसंगात झिणझिण्या येण्यासारखं असं काय आहे कळत नाही ! काहीतरी आत होतं हे खरं ! आणि प्रत्येक वेळी का ?
हेमा मालिनी बसंतीच वाटते म्हणून ?
का अधाशी, रानटी डाकू तिच्या मागे लागल्याची 'नॅचरल रिऍक्शन' म्हणून ?
का मेलोड्रॅमॅटीक, स्टाईलाईज्ड आणि तरीही अतिशय जमून गेलेल्या प्रसंगाला नकळत दिलेली दाद म्हणून ?
हे सगळ आहेच ! नक्कीच !
पण कदाचित अजून काहितरी असतं / आहे ह्या प्रसंगात, जे दर वेळेला भिडतं !
चल धन्नो !!! येस ! तो आक्रोश ! तोच बरचं काही सांगून जातो.
ती हाकच सांगते की बास ! दॅट्स इट ! धिस इज ‘द’ मोमेन्ट !
धन्नो ! ‘भाऽऽऽग’ !
अगं माझ्या पाठी हे लांडगे लागलेत ! तुला आजवर आपल्या हाताने मोठं केलं, ओला चारा खाऊ घातला, मायेने कुरवाळलं ! आज आत्ता त्या सगळ्याच मोल मला हव आहे.. माफ कर मला अशी वसुली केल्याबद्दल ! पण काय करु ? आज पायाखालची जमीनच सरकली आहे.. आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !
कदाचित प्रत्येकाच्या आयुष्यात असा प्रसंग येतो ! आर या पार ! हे हे... ते ते... अजूनही काही काही.. सगळं सगळं केलं .. कष्ट उपसले, डोक चालवलं, काळजी घेतली, नियम पाळले … त्याचं फळ आत्ता, ह्या क्षणी हवय ! नाहीतर सगळ व्यर्थ !
बसंती फाटलेल्या आवाजात चित्कारते: 'भाऽऽग' !!!
विचार करु नकोस धन्नो, विश्वास ठेव माझ्यावर आज समरप्रसंग आहे.. पळत सुट बेफाम ! रस्ता जाईल तिथे ! वाट फुटेल तिथे ! दगड धोंडे, काटेकुटे ह्याची पर्वा न करता, उर फुटेपर्यंत फक्त पळत सुट ! तुझ्या मालकिणीची अब्रू धोक्यात आहे ! ह्या पेक्षा मोठ कारण तुला काय हवयं ? आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !
धन्नो मन लावून धावू लागते… तिच्या नालेला ठेचाळत मागे जाणाऱ्या एकेका दगडाकरता एकेक मात्रा मोजत तबला थिरकु लागतो !
ते आहेतच मागे ! आता ही कुठे जाते ? हीला गाठायचीच आणि सरदाराला खूश करुन टाकायचे ह्या मस्तीत, ह्या जिद्दीने घोडेस्वार मागे लागलेलेच असतात.. टांग्याला हात घालायचा प्रयत्न करत .. एक तर पोचतोही टांग्यात .. पण बसंती प्रसंगावधान राखून टांग्याच्या एका बाजूचा दिवा त्याच्या टाळक्यात हाणते ! तो घरंगळतो बाजूला …
पाठलाग चालूच आहे !
अजून संकट सरलेलं नाही .. श्वास आहे तोपर्यंत धावायच आहे धन्नो ! माझ्याबरोबर टांग्याचं ओझ वहात, मागे घोड्यांवर बसलेल्या जनावरानां मागे टाकायच आहे… माझा वीरु येईलच तोपर्यंत ! (तो निघालाही आहेच ! धनगर पोराने दाखवल आहे त्या दिशेला .. ज्या दिशेला टांगा आणि त्या मागून घोडेस्वार गेले आहेत ! झपाट्याने झणाणणारं गिटार वाजतय … मनाला थोडी आश्वासक वाटणारं.. उभारी देणारं .. पण, तरीही शेवटी धोक्याचं संगीत मिसळतय त्यात … )
इकडे धन्नो धावत्ये .. सर्व शक्ती एकवटून धावत्ये !
आणि … एका खडकाला आपटून टांगा कलंडतो .. टांग्यापासून सुटून धन्नो पुढे जाते !
पण तिचं भान सुटलय !!! डोक्यात एकच लक्ष्य त्या मुक्या जनावराच्या … धावायचंय ! मालकिणीला सोडवायचयं ! आणि त्यासाठी … धावायचयं !
ह्या एकाच वेडाने संमोहीत झाल्यासारखी बिचारी धन्नो धावत पुढे निघून जाते ! तिला हे जाणवतंच नाही की आता तिचं धावण व्यर्थ आहे.. तिला दूर जाताना पाहून तस्सच काळजात चर्र होतं दर वेळेसारखं...
आणि जणू काही हा नव्यानेच धक्का बसल्यासारखा मी उदास होतो ! ‘भाऽऽग’ च्या वेळी आलेल्या झिणझिण्या अजून गेलेल्या नसतात !
…
...
आणि मग काही वेळाने मी वास्तवात परत येतो ..
ओह येस.. अफकोर्स, आफ्टर ऑल इट्स जस्ट अ मूव्ही !!!
‘शोले’ किती वेळा पहिला ? गणती नाही ! किती वेगवेगळ्या प्रकारे त्याचा विचार केला ? मोजदाद नाही ! एक वेळ अशी होती (कदाचित आजही) की संवादाशिवायही असलेला तुकडा काही सेकंद ऐकवला (ध्वनी / पार्श्वसंगीत) तरी मी सीन कुठला ते सांगू शकत असे..
तो शेवटी एक चित्रपट आहे, एक व्यावसायिक चित्रपट आहे .. आत्यंतिक यशस्वी, एक वेगळेच वलय असलेला, पुन्हा न होऊ शकणारा पण तरीही शेवटी एक चित्रपट आहे !
आफ्टर ऑल इट्स अ मूव्ही ! तरीही …
तरीही... एका मोठ्या क्लायमॅक्स ची सुरुवात होताना ..
म्हणजेच बसंती गावाबाहेर वीरुची तळ्याच्या काठी वाट पहाताना गब्बरच्या टोळीतले डाकू तिला गाठतात तेव्हा ..
जेव्ह्या त्यांच्या अभद्र प्रतिमा तळ्याच्या पाण्यात उमटलेल्या दिसून वीरुच्या स्वप्नात रमलेल्या तिला खाडकन जाग येते तेव्हा …
आणि लगबगीने ती तिच्या टांग्याच्या दिशेने पळते तेव्हा ..
आपल्या लाडक्या धन्नो घोडीवर चाबूक चालवून ती तिला साकडं घालते तेव्हा …
टु बी प्रिसाईज,
ती जीवाच्या आकांताने ‘चल धन्नो, आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !’ म्हणते तेव्हा …
तेव्हा… प्रत्येक वेळी ... माझ्या डोळ्यात सटकन पाणी येतं ! हाताच्या मुठी वळल्या जातात .. ‘रौंटे खडे हो गये’ असा काहीतरी अनुभव येतो .. दर वेळी तशाच अंगाला झिणझीण्या येतात आणि मी आर. डी. च्या पार्श्वसंगीतात थडथडणारा पं. सामताप्रसाद यांचा तबला ऐकू लागतो .. श्वास रोखून तो पाठलाग पाहू लागतो !
नाऊ प्लीज ! डोन्ट गेट मी रॉंग ! लाऊड, बटबटीत अतिप्रंसग किंवा हिंसा हे खोटे आहेत, चित्रपटाचा भाग आहेत हे उमजण्याच्या वयानंतर प्रगती करत करत आता मी शांतपणे चॅनल चेंज करुन त्या प्रसंगापासून ‘डिटॅच’ होऊ शकतो ! (आणि ह्याउलट म्हणजे मी(ही) पहायच ते आणि पहायच तेव्हा पहातोच ! हिडीसपणा आणि कल्पना दारिद्र्य नसलेले उन्मादक गाणे किंवा प्रसंग हिंदी चित्रपटाच्या चौकटीचा भाग म्हणून काहिही वावगे न वाटता इतर कुणाहीप्रमाणे एन्जॉय करतोच ! )
तर मग हाही हिरॉईनच्या पाठी गुंड लागणे (आणि बहुतेक वेळा योग्य वेळी हिरो येणे) हा बराचसा 'घिसापिटा'च प्रसंग ना ?
पण मग ह्याच प्रसंगात झिणझिण्या येण्यासारखं असं काय आहे कळत नाही ! काहीतरी आत होतं हे खरं ! आणि प्रत्येक वेळी का ?
हेमा मालिनी बसंतीच वाटते म्हणून ?
का अधाशी, रानटी डाकू तिच्या मागे लागल्याची 'नॅचरल रिऍक्शन' म्हणून ?
का मेलोड्रॅमॅटीक, स्टाईलाईज्ड आणि तरीही अतिशय जमून गेलेल्या प्रसंगाला नकळत दिलेली दाद म्हणून ?
हे सगळ आहेच ! नक्कीच !
पण कदाचित अजून काहितरी असतं / आहे ह्या प्रसंगात, जे दर वेळेला भिडतं !
चल धन्नो !!! येस ! तो आक्रोश ! तोच बरचं काही सांगून जातो.
ती हाकच सांगते की बास ! दॅट्स इट ! धिस इज ‘द’ मोमेन्ट !
धन्नो ! ‘भाऽऽऽग’ !
अगं माझ्या पाठी हे लांडगे लागलेत ! तुला आजवर आपल्या हाताने मोठं केलं, ओला चारा खाऊ घातला, मायेने कुरवाळलं ! आज आत्ता त्या सगळ्याच मोल मला हव आहे.. माफ कर मला अशी वसुली केल्याबद्दल ! पण काय करु ? आज पायाखालची जमीनच सरकली आहे.. आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !
कदाचित प्रत्येकाच्या आयुष्यात असा प्रसंग येतो ! आर या पार ! हे हे... ते ते... अजूनही काही काही.. सगळं सगळं केलं .. कष्ट उपसले, डोक चालवलं, काळजी घेतली, नियम पाळले … त्याचं फळ आत्ता, ह्या क्षणी हवय ! नाहीतर सगळ व्यर्थ !
बसंती फाटलेल्या आवाजात चित्कारते: 'भाऽऽग' !!!
विचार करु नकोस धन्नो, विश्वास ठेव माझ्यावर आज समरप्रसंग आहे.. पळत सुट बेफाम ! रस्ता जाईल तिथे ! वाट फुटेल तिथे ! दगड धोंडे, काटेकुटे ह्याची पर्वा न करता, उर फुटेपर्यंत फक्त पळत सुट ! तुझ्या मालकिणीची अब्रू धोक्यात आहे ! ह्या पेक्षा मोठ कारण तुला काय हवयं ? आज तेरी बसंती की इज्जत का सवाल है !
धन्नो मन लावून धावू लागते… तिच्या नालेला ठेचाळत मागे जाणाऱ्या एकेका दगडाकरता एकेक मात्रा मोजत तबला थिरकु लागतो !
ते आहेतच मागे ! आता ही कुठे जाते ? हीला गाठायचीच आणि सरदाराला खूश करुन टाकायचे ह्या मस्तीत, ह्या जिद्दीने घोडेस्वार मागे लागलेलेच असतात.. टांग्याला हात घालायचा प्रयत्न करत .. एक तर पोचतोही टांग्यात .. पण बसंती प्रसंगावधान राखून टांग्याच्या एका बाजूचा दिवा त्याच्या टाळक्यात हाणते ! तो घरंगळतो बाजूला …
पाठलाग चालूच आहे !
अजून संकट सरलेलं नाही .. श्वास आहे तोपर्यंत धावायच आहे धन्नो ! माझ्याबरोबर टांग्याचं ओझ वहात, मागे घोड्यांवर बसलेल्या जनावरानां मागे टाकायच आहे… माझा वीरु येईलच तोपर्यंत ! (तो निघालाही आहेच ! धनगर पोराने दाखवल आहे त्या दिशेला .. ज्या दिशेला टांगा आणि त्या मागून घोडेस्वार गेले आहेत ! झपाट्याने झणाणणारं गिटार वाजतय … मनाला थोडी आश्वासक वाटणारं.. उभारी देणारं .. पण, तरीही शेवटी धोक्याचं संगीत मिसळतय त्यात … )
इकडे धन्नो धावत्ये .. सर्व शक्ती एकवटून धावत्ये !
आणि … एका खडकाला आपटून टांगा कलंडतो .. टांग्यापासून सुटून धन्नो पुढे जाते !
पण तिचं भान सुटलय !!! डोक्यात एकच लक्ष्य त्या मुक्या जनावराच्या … धावायचंय ! मालकिणीला सोडवायचयं ! आणि त्यासाठी … धावायचयं !
ह्या एकाच वेडाने संमोहीत झाल्यासारखी बिचारी धन्नो धावत पुढे निघून जाते ! तिला हे जाणवतंच नाही की आता तिचं धावण व्यर्थ आहे.. तिला दूर जाताना पाहून तस्सच काळजात चर्र होतं दर वेळेसारखं...
आणि जणू काही हा नव्यानेच धक्का बसल्यासारखा मी उदास होतो ! ‘भाऽऽग’ च्या वेळी आलेल्या झिणझिण्या अजून गेलेल्या नसतात !
…
...
आणि मग काही वेळाने मी वास्तवात परत येतो ..
ओह येस.. अफकोर्स, आफ्टर ऑल इट्स जस्ट अ मूव्ही !!!
3 comments:
आपल्यासारखे ’मॅड’ लोक जगात आहेत हा दिलासा सारखा सारखा नाही मिळत. या दिलाशाबद्दल आभार मानणं म्हणजे जरा औपचारिक होईल. त्यामुळे ते राहू दे! लिहीत राहा!
mast lihile ahe.
Sholay var jitake lihave titake kamich. May ot be logical, pan ha picture visarata yenar nahi.
च्यायला... औपचारिक आभार न मानण्याचा अगोचरपणा पुन्हा केलाच.. मेघना व अनु, मंडळ आभारी आहे :). विलंबाबद्दल क्षमस्व.
Post a Comment